Solarix
Reinier Bosch en Marloes van Heteren
Solarix ontwerpt en produceert esthetische zonnepanelen als gevelbekleding. Met een unieke kleurtechnologie, designcollectie en bijbehorend montagesysteem bieden zij een solar oplossing waarmee architecten op gevels vrij kunnen vormgeven. Zo brengen zij twee markten samen die normaal volledig los van elkaar opereren, de bouw en de solar industrie.
Want zonnepanelen op daken zijn vaak weinig aantrekkelijk en leveren bovendien onvoldoende stroom voor het realiseren van energie-neutrale gebouwen en steden. Gevels bieden een enorm onbenut oppervlak waar de zon op schijnt, maar vragen ook om een prettige aanblik.
Solarix is ontstaan vanuit een gezamenlijke ambitie van Reinier Bosch (productontwerper, kunstenaar) en Marloes van Heteren (architect). Voor dit interview spraken we met Marloes over het belang van esthetiek en energieopwekkende gevels in de energietransitie.
Fotografie: Anouk Moerman
Film: Blickfänger
Hi Marloes, wat drijft jou als mens, en hoe zie jij jouw rol als ontwerper in de wereld? Wat wil jij graag creëren?
Zelf kom ik uit een doorsnee gezin met onderwijzers als ouders, en duurzaamheid speelde bij ons geen grote rol. Dit besef kwam bij mij pas toen ik bouwkunde ging studeren aan de TU in Delft. Ik wilde architect worden. Daar was ik de hele tijd bezig met het vormgeven van de gebouwde omgeving. Duurzaamheid had toen nog een geitenwollensokken imago, maar toen ik ging werken kwam ik terecht in een wereld van mensen die daar al bewust mee bezig waren. Zij dachten na over groen in de stad, wateropvangsystemen, duurzame materialen, hergebruik en flexibel bouwen. Ik raakte betrokken bij de groep mensen die De Groene Bocht hebben opgezet, het eerste duurzame bedrijfsverzamelgebouw in Amsterdam. Zo ging ik steeds beter inzien wat er allemaal misgaat in de wereld. Ik ging vegetarisch eten, en eet tegenwoordig helemaal vegan. Sinds mijn dochter is geboren is het roer bij mij echt om. Ik heb een verantwoordelijkheid om de planeet goed achter te laten voor onze kinderen en voel de urgentie om nu iets te doen.
Je wilt de wereld dus beter achterlaten voor je kinderen, zeg je. Je bent in de bouw gebleven. Kun je ons iets vertellen over het specifieke probleem waarmee je aan de slag bent gegaan?
Toen ik mijn eigen architectenbureau had werkten we aan een opdracht voor de herontwikkeling van de Adam Toren in Amsterdam, waarbij we zoveel mogelijk energie moesten opwekken met het gebouw zelf. Het dak was te klein om zonnepanelen te plaatsen, maar de gevel lag heel mooi vrij op de zon. Ik zag daar kansen, maar op dat moment waren er geen producten beschikbaar waarmee we op een aantrekkelijke manier gevels konden gebruiken om energie op te wekken. Toen dacht ik: dat moet er komen.
Ondertussen had ik ook Reinier leren kennen. Hij was geschoold als ontwerper aan de Design Academy en vanuit een andere invalshoek bezig met energieopwekkende materialen. We besloten om samen energieopwekkende gevelpanelen te gaan ontwikkelen. We zagen een enorme kans om vanuit design een product te maken dat verschil maakt, dat de energietransitie kan versnellen.
De energietransitie versnellen met gevelpanelen. Kun je een plaatje schetsen van die industrie, hoe ziet die wereld van zonnepanelen en bouwen eruit?
Toen wij begonnen, in 2015-2016, bestond het aanbod zonnepanelen uit zwarte en blauwe panelen. Die waren alleen geschikt om te monteren op daken. Ze werden geleverd in standaardmaten en de markt was gericht op standaardisatie en kostprijsreductie. Met een beetje geluk kon je een dakpaneel soms op een gevel plaatsen, maar dat zag er absoluut niet uit. Esthetiek en design speelde in deze markt geen rol.
In 2018, voorzagen het eerste kantoor ter wereld van een interactieve, energie-opwekkende designgevel.
Dus je wil het standaardgebruik en de uitstraling van zonnepanelen op gebouwen verbeteren. Hoe doen jullie dat?
Wij zijn begonnen door mooie solar gevelpanelen te ontwikkelen in diverse afmetingen en kleuren, die ook nog eens veel energie zouden opwekken. Op deze manier wisten we dat we ontwerpers en architecten konden verleiden, want door verschillende maten aan te bieden kun je er vrij mee ontwerpen. Daarnaast gingen we met kleur aan de slag, en ontwikkelden we verschillende kleurpaletten. We kregen dankzij zakenvrouw Aukje Kuijpers de kans om een proof of concept te laten zien en onze gevelpanelen in de praktijk toe te passen. Het kantoor van haar bedrijf Kuijpers voorzagen we in 2018 van de eerste interactieve, energie-opwekkende designgevel ter wereld. Dat was een succes en gaf ons het vertrouwen om Solarix als bedrijf te starten.
Met de collectie die we nu hebben, hebben we voor architecten en designers een waanzinnig mooie snoepwinkel bedacht.
Je zegt dat Solarix verschillende maten en kleuren aanbiedt. Is dat wat Solarix onderscheidend maakt, is dat jullie kwaliteit? Hoe ziet jullie de oplossing er precies uit?
Een gevelpaneel is een platte plaat, een soort tegel, die bestaat uit een voorste glasplaat, een laag zonnecellen en nog een achterste glasplaat. Op die voorste glasplaat kunnen we kleur toevoegen. Daarvoor hebben we een speciale kleurtechnologie ontwikkeld. Ook hebben we in de afgelopen jaren een uniek montage systeem ontwikkeld, waardoor het plaatsen van de panelen makkelijker is geworden.
We hebben vanaf dag één gezegd: we gaan een aantrekkelijk product op de markt brengen, iets dat je echt graag wilt hebben. Een zonnepaneel is toch een hard en technisch product. Wij wilden daar esthetiek en zachtheid aan toevoegen.
We hebben samen met ons team van ontwerpers heel veel energie gestoken in de kleurontwikkeling en de materialiteit van ons product, het gevoel dat het product geeft. Hiermee hebben we een goede ingang bij architecten gevonden, want die zoeken natuurlijk naar mooie materialen voor hun projecten. Met de collectie die we nu hebben, hebben we voor hen een waanzinnig mooie snoepwinkel bedacht.
We bedienden met onze producten eerst het hogere segment van de markt, omdat we ons richtten op een breed scala aan kleuren en op maat gemaakte opties van de panelen. Maar ook wij hebben de afgelopen jaren een transitie doorgemaakt. Tegenwoordig bieden we ook een collectie met een standaard aanbod, met minder keuzes, zodat het gunstiger is qua prijsniveau. Interessante ontwikkeling is dat men in erfgoed renovatieprojecten iets moet met verduurzaming. Qua esthetiek en welstand is er veel weerzin tegen de standaard zwarte panelen, dus ook voor die markt zijn wij interessant. Zo bieden we tegenwoordig ook een terra-kleur paneel aan voor op daken, voor partijen die bijvoorbeeld jaren 30 woningen willen verduurzamen.
Is Solarix met zowel maatwerk als een standaard collectie uniek in de markt?
Ons product is uniek wat betreft de kleurentechnologie en design, en de mogelijkheden tot integratie met ons eigen montagesysteem. Daarnaast hebben we ook de bouwkundige engineering kennis in huis om met partijen mee te denken. Inmiddels komen er ook andere partijen op de markt die met gevelpanelen aan de slag gaan, maar Solarix heeft een voorsprong en unieke positie in de markt.
Voor een energietransitie moeten jullie schaal bereiken. Op welke manier denk je na over groei en circulariteit? Welke materialen en energiebronnen gebruik je bijvoorbeeld, of juist niet, en houd je ook rekening met het einde van de levensduur van jouw product?
In de wereld van de zonnecellen zijn we voorlopig nog volledig afhankelijk van China, dat is nou eenmaal zo. Waar we meer aan de knoppen kunnen draaien, is in het verminderen van materiaalgebruik. Zo hebben we in ons montagesysteem gekozen voor gerecycled aluminium, dat scheelt veel CO2 impact aan de productiekant. Daarnaast richten we ons op de levensduur, onze panelen gaan zeker 35 jaar en misschien wel 50 jaar mee.
Ter vergelijking, de traditionele panelen gaan soms maar 10 jaar mee, dus er komt straks een hele berg afgeschreven zonnepanelen op de markt waar men iets mee moet. Hiervoor zijn we in gesprek met recyclingpartners, we willen onderzoeken wat onze rol hierin kan zijn. We hebben nu een eerste testproject gedaan met het bedrijf Van Happen containers. Voor hen hebben we een lichtgewicht gerecycled én recyclebaar, gekleurd zonnepaneel mogen ontwikkelen, die nu op hun gevel hangt. Dit zijn eerste stappen om deze markt verder te onderzoeken.
Misschien is de belangrijkste vraag in onze industrie: hoeveel energie neemt het paneel op? Dat is een dilemma.
Jullie zijn ambitieus, jullie zonnepanelen moeten mooi zijn, goed werken voor architecten en liefst circulair. Maar 100% duurzame keuzes maken is moeilijk, de ene keuze kan de andere beperken. Wat zijn jullie grootste dilemma's, moet je moeilijke beslissingen nemen of afwegingen maken?
Het gaat nu heel goed met ons, maar in het begin reageerde niet iedereen enthousiast op ons idee. De bouwwereld is traditioneel, maar de solar wereld ook. Men houdt niet van verandering. Toch zijn we volhardend geweest. En nu zie je dat de bouwindustrie, mede door aangescherpte regelgeving, wel mee moét. Tegenwoordig moeten gebouwen een percentage van de energie die ze gebruiken zelf hernieuwbaar opwekken. En vaak lukt dat niet met het dak alleen, dus heb je echt gevelpanelen nodig.
Maar, met alleen een zonnepaneel ben je er nog niet. Het succes ervan heeft ook te maken met gevelbouwers die het product snappen en installateurs die hun werk goed doen. In het begin was dit allemaal nog niet zo goed ingericht en trokken wij dat naar ons toe.
Dat was nodig om de gewenste kwaliteit te leveren en om de impact te maken die we voor ogen hebben. Gelukkig zijn we nu op een punt dat er goede bedrijven zijn gekomen, die zich hierin ontwikkelen en specialiseren. En kunnen wij ons op ons eigen product richten.
Misschien is de belangrijkste vraag in onze industrie: hoeveel energie neemt het paneel op? Dat is een dilemma. Ons kleurenpallet maakt ons onderscheidend, maar de mate van zonne-energieopname is afhankelijk van de kleurdichtheid: hoe dichter de kleur, hoe minder energie je opwekt. Dus dat is continu het onderzoek en het spel, om ervoor te zorgen dat je zowel qua kleur als qua energieopbrengst het meeste eruit haalt. Als je geen kleur of print toepast, zoals bij de standaard dakpanelen, is je energieopbrengst groter. Maar wij bieden een product dat veel meer mensen willen gebruiken. Het alternatief is dat mensen helemaal geen energie opwekken met hun gevels.
Verder kun je het qua keuzes helaas niet alles in één keer goed doen. Dus we proberen binnen de mogelijkheden die we nu hebben het beste product in de markt te zetten. We zijn nu bezig om zo min mogelijk materiaal, vooral plastic, te gebruiken bij de verpakking van ons product en het verpakkingsmateriaal te hergebruiken. Het zijn elke keer kleine innovaties, maar deze manier van denken zit wel continu in ons hoofd en in het proces. Circulariteit is een van de belangrijkste thema’s binnen Solarix.
Jullie zijn al heel ver gekomen. Het product is op de markt en je hebt projecten lopen. Wat is de volgende stap voor Solarix, en wat heb je nodig om daar te komen?
Onze toekomst ziet er zonnig uit. We hebben afgelopen periode veel gezaaid en dat kunnen we gaan oogsten. Wij willen zoveel mogelijk impact maken en marktleider zijn in Nederland, Europa en uiteindelijk ook Amerika. Dus we gaan vanaf 2025 flink internationaal opschalen.
Daarvoor moet onze assemblage verder geautomatiseerd worden en dat vraagt om aanzienlijke financiële middelen. We hebben allereerst omzet nodig. Er zijn een aantal projecten die al getekend zijn, waardoor wij zekerheid van inkomsten hebben. Daarmee kunnen we weer doorgroeien en makkelijker financiering ophalen.
Ondertussen is ons team ook heel belangrijk, we zijn het afgelopen jaar gegroeid van 8 naar 16 mensen. Daar willen we goed voor zorgen, van vegetarische lunches tot Qi gong-sessies en teamuitjes. En natuurlijk zijn we ook bezig om ons eigen gebouw zo energieneutraal mogelijk te maken.
Ons doel is om zonnepanelen aan gevels mainstream te maken.
Als laatste, wat is de belangrijkste boodschap die je wil uitdragen? Aan collega-ondernemers en -ontwerpers, maar ook aan consumenten?
Solarix is een missie gedreven bedrijf, we staan echt op om de wereld beter te maken. We hebben ook een businessmodel nodig om rond te komen, maar uiteindelijk willen we zoveel mogelijk impact maken. Ons doel is om zonnepanelen aan gevels mainstream te maken. En we willen laten zien dat energieopwekkende gevels noodzakelijk en mogelijk zijn om klimaatverandering tegen te gaan.