People Helping People
Hoe Secrid Sheltersuit Foundation helpt het verhaal van daklozen te verspreiden
“Ik zet even mijn video uit hoor, anders kan ik niet goed rijden.” Bas Timmer is weer eens onderweg. “Ik heb mijn bus vol dozen met slaapzakken.” Een doorsnee dag voor de oprichter van Sheltersuit Foundation. Met zijn stichting deelt hij draagbare tenten en slaapzakken uit aan mensen die noodgedwongen op straat moeten slapen. Daklozen, vluchtelingen, rampslachtoffers. Wereldwijd: van Rotterdam tot Portland.
De sociaal ondernemer praat vurig en heeft een aanstekelijk optimisme in zijn Oosterse tongval. “Alles wat ons mensen comfort geeft in een huis, verdient iemand buitenshuis ook. En dat begint bij het meest primaire: warmte.” En dus biedt hij een oplossing voor een acuut probleem wat zich zichtbaar en onzichtbaar afspeelt voor onze ogen. “Het belangrijkste is dat we realiseren dat het een probleem ís. Het heeft geen zin om alleen over langetermijnoplossingen te praten als ondertussen de mensen doodvriezen op straat. Ik stoor me aan het wegkijken.”
Wanneer opende jij hiervoor je ogen?
“Als tiener al. Ik wond me op over mensen die daklozen gewoon voorbijlopen. Alsof ze niet bestaan.” Bas groeide op ‘tussen de rollen stof’, zijn ouders hadden een textielbedrijf. De stap naar de modeacademie was een logische. Hij bleek talent te hebben voor het vak, maar het knelde ook: “Ik voelde me een materialist. Alleen maar mooie dingen maken, was dat het voor mij?” Hij startte een kledingmerk en bedacht een warme trui met sjaal voor daklozen. “Mijn moeder geloofde er niet in; wie wil er nu lopen in een trui die een dakloze ook draagt, zei ze. Ik begreep het niet.” Naar je moeder luister je, dus dat deed hij toen ook. En dus zette hij zijn plannen niet door. “Een paar jaar later overleed de vader van twee vrienden. Op straat, aan onderkoeling. Toen wist ik: shit, ik had naar mezelf moeten luisteren.” Het was de kiem voor de start van Sheltersuit Foundation. Inmiddels uitgegroeid tot een stichting met vestigingen in Enschede, London, New-York en Kaapstad die over de jaren heen werk heeft geboden aan ruim 130 mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.
Design ‘as a force for good’
Als stichting is hij volledig afhankelijk van donaties, zowel materieel (stoffen) als financieel. Bewustwording voor het daklozenprobleem speelt om die reden een grote rol; mensen de ogen openen. En vooral ook de bereidheid van bedrijven om een helpende hand te bieden. Dat gebeurt gelukkig ook. Veel outdoormerken doneren hardshell reststoffen waar hij slaapzakken van maakt.
Ook Secrid is al een aantal jaar donateur, gefinancierd vanuit het impactfonds van het bedrijf. “We nemen jaarlijks 1% van onze omzet als kosten om ontwerpers te steunen die zich inzetten voor een positieve verandering van de industrie”, vertelt Marianne van Sasse van Ysselt, mede-oprichter van Secrid. "Design as a force for good noemen we dat. Daarmee bedoel ik dat design wordt ingezet om duurzame en sociale producten te maken, die ook echt nodig zijn.”
“Doneren is makkelijk, maar als ontwerpers vonden we het nog niet zo makkelijk de juiste partner te vinden. Goed doen met alleen geld is niet per se iets wat bij ons past. Wij zijn zelf ontwerpers die via ons bedrijf grote impact maken doordat we sociaal en ethisch verantwoord werken. Dus wij stelden onszelf vooral de vraag: hoe kunnen we als designer een andere missiegedreven designer ondersteunen?”
En toen kwam Sheltersuit Foundation op jullie pad. Hoe ging dat?
“René (mede-oprichter en partner) en ik zagen Bas spreken op het Indaba designfestival in Kaapstad. Zijn verhaal was bevlogen, zo overtuigend. Hij vertelde dat hij funding zocht. René en ik keken elkaar aan en wisten genoeg: wij wilden helpen. In de pauze zijn we direct naar hem toegegaan. Met onze eerste donatie is de productie van Sheltersuits in Zuid-Afrika opgezet”.
De twee partijen klikten. Bas en Marianne zijn beiden modeontwerpers en dan spreek je volgens hen dezelfde taal. “Wij geloven allebei in de verantwoordelijkheid die je hebt als designer”, legt Marianne uit. Bas knikt instemmend en vult hier op geheel eigen wijze aan toe: “Als ontwerper wil ik problemen oplossen, niet nog meer shit creëren. Iedereen heeft genoeg.” Marianne herkent zich hierin en vult aan: “Bij ons gaat het niet om steeds maar méér produceren. Wij richten ons volledig op het maken van betere producten die lang mee gaan.”
Design as a force for good
Jullie delen dezelfde filosofie.
Marianne: “Precies. We willen laten zien dat het anders kan. Impact maak je niet alleen aan de voorkant, maar ook aan de achterkant.”
Wat bedoel je daarmee?
“De productieketen van Secrid is van begin tot eind gestoeld op duurzame en sociale waarden. Er werken in Nederland 150 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de productie van onze portemonnees. We maken sinds onze start een bewuste keuze om lokaal te produceren. Dat is niet de gemakkelijkste, of goedkoopste weg, maar wel de meest duurzame.”
Voor Sheltersuit Foundation is dit niet anders: “Onze kracht is niet meer het product, maar het model erachter”, legt Bas uit. “Er werken bijvoorbeeld veel voormalige vluchtelingen uit Syrië en Eritrea in ons atelier. Daarnaast werken wij zoveel mogelijk met gerecyclede materialen. De mode-industrie is enorm verspillend. De reststoffen nemen wij graag over om een tweede leven te geven.”
Is deze manier van werken zo vanzelfsprekend voor jullie als het nu klinkt?
Bas resoluut: “100%”. “Zeker. Als het totaalplaatje niet klopt, wil ik mijn talent er niet voor inzetten”, valt Marianne hem bij.
Jullie hebben dus veel gemeenschappelijk. Hoe geeft Secrid Sheltersuit Foundation een podium?
“Doneren deden we al”, legt Marianne uit, “maar we zochten heel bewust naar een manier om de consument te betrekken bij de boodschap. Zo ontstond het idee om de wallet de drager van de boodschap te maken. We hebben een limited edition ontworpen, gemaakt uit deadstock.”
Deadstock?
“Materialen die om een bepaalde reden afgekeurd zijn, bijvoorbeeld Cardprotectors waar krasjes op zitten. Op de limited edition Secrid x Sheltersuit wallet staat gegraveerd: ‘People Helping People’. 10 euro van elke verkochte wallet gaat naar Sheltersuit Foundation.” Op deze manier helpt Secrid om het verhaal van Sheltersuit via retailers en consumenten internationaal te verspreiden, juist ook in landen waar veel dakloosheid is. “Deze manier van doneren maakt het veel zichtbaarder wat we doen”, gaat Marianne verder. “En vooral: waarom we het doen.”
Op welke manier wordt het zichtbaar?
“Je portemonnee heb je altijd bij je. Het zet je aan het denken: waar geef ik mijn geld aan uit? En het nodigt uit om met anderen in gesprek te gaan. Het belangrijkste is dat deze portemonnee de boodschap van Sheltersuit Foundation helpt verspreiden, bewustzijn rondom het probleem van dakloosheid vergroot en een gesprek op gang brengt.”
En dat is nodig, volgens Bas, niet alleen met elkaar maar ook mét daklozen. “Ik geef workshops, bij bedrijven als Nike en op de designacademie en een van de eerste dingen die ik doe is studenten meenemen naar de straat. Ga in gesprek. 1 op de 3 komt met tranen in de ogen terug, als ze zien hoe fucked up het leven is voor die mensen. Als je iets wilt doen moet je je verdiepen en je erdoor laten raken. Als ik daklozen bezoek, voel ik me thuis.”
Dat klinkt tegenstrijdig, ironisch bijna.
“Ja en toch is het zo. De straat is mooi en ontroerend. Hoe mensen elkaar helpen, elkaar eten geven. Er is ook geen judgement naar elkaar. Ze zien elkaar als mens. Het is een community, waar mensen vaak liever zijn voor elkaar dan wij thuis gewend zijn. Op straat word je een ander mens.”
Als ik een dakloze was, wat zou ik willen dat een ander doet?
“Aandacht. Dat is veel belangrijker dan we beseffen. Veel daklozen zijn eenzaam. Een praatje, of soms zelfs een blik kan al zoveel uitmaken. En natuurlijk maak je ze ook blij met een sheltersuit of geld voor een slaapplek, als dat mogelijk is .”
Mensen hebben steeds minder kleingeld op zak. Dat lijkt me een groot probleem.
“Dat is het zeker. Er moet een manier zijn voor de contactloze wereld om daklozen te kunnen helpen. Misschien dat je een QR-code kunt scannen, bij daklozen die een batch dragen van Secrid. Zodat mensen het vertrouwen. Ik moet hier eens een middag over gaan praten met de designers van Secrid.”
Marianne, lachend: “Ik vind het een goed idee, altijd welkom.”